اهمیت آموزش دختران در مورد قاعدگی یا عادت ماهانه
مژگان میراشرفی//
سن آغاز بلوغ در دختران بین ۹ تا ۱۶ سالگی است. در سال‌های گذشته سن بلوغ در دختران در حدود ۱۴ تا ۱۵ سالگی بوده اما مطالعات اخیر نشان می‌دهد که دخترها به‌طور متوسط تدریجا در سن کمتری قاعده می‌شوند. می‌توان گفت به دلایل مختلف از جمله بهبود تغذیه در میان دختران، ملاحظه شده است که نخستین قاعدگی در دختران حدود ۱۱ سالگی رخ می‌دهد. وقوع عادت ماهیانه برای دختران نه تنها نشانه رسیدن به بلوغ نیست، بلکه نشان‌دهنده آنست که بدن دختر آماده باروری و در بسیاری از فرهنگ‌ها زمان آموزش او برای به عهده گرفتن بسیاری از نقش‌های زنانه است.
واکنش دختران نسبت به عادت ماهیانه بسته به زمینه تربیتی آنان و همچنین درجه احساس و عکس‌العمل دختر نسبت به قاعدگی و خونریزی ماهیانه بسته به نگرش او نسبت به بدنش و زنانگی متفاوت است.
اما چگونه می‌بایست دختران را برای وارد شدن به این مرحله آموزش داد؟ آیا تا به حال به این اندیشیده‌اید که قبل از رسیدن روز قاعدگی دخترتان، به او در مورد عادت ماهیانه آموزش دهید؟!
«دخترک ۱۱ ساله با دیدن لکه‌های خون بر پشت لباسش وحشت می‌کند. کسی به او در مورد پریود یا عادت ماهیانه چیزی نگفته بود. از همکلاسی‌هایش یاد می گیرد که مقداری پنبه میان دو دستمال کاغذی بگذارد. دخترک تا ماه‌ها این موضوع را از مادرش پنهان می‌کند و از اینکه پریود شده خجالت می‌کشد. او مدت‌ها به جای استفاده از نواربهداشتی، تنها از دستمال و پنبه استفاده می‌کرده و مادرش بعد از مدت‌ها از طریق اعتراض همسایه‌ها به خاطر بوی بد زباله‌هایی که دخترک به‌دور از چشم مادرش دزدکی از پنجره بیرون می‌انداخته متوجه پریود شدن دخترش می‌شود.»
پدیده بلوغ جنسی به طور طبیعی برای دختران نگران کننده و ترسناک است و معمولا دختران به خاطر نداشتن آگاهی‌های قبلی از تغییراتی که در بدنشان می‌افتد، نگران می‌شوند. معمولا کودک به دلیل نبود آموزش و شناخت از طبیعت بدنش به‌شدت ترسیده و یا از وقوع امری مانند خونریزی ماهیانه شرمسار می‌شود. می‌توان گفت که به‌این ترتیب بسیاری از دختربچه‌ها نسبت به کودکان همسال خودشان اعتماد به نفس و شادابی کمتری دارند.
«شیما ۱۳ ساله، به‌طور ناگهانی در مدرسه پریود شد. شیما تا حدودی در مورد عادت ماهیانه و اینکه چرا این اتفاق برایش می‌افتد از مادرش شنیده، اما وقوع آن در مدرسه او را دچار اضطراب و ترس زیادی کرده بود. او نمی‌دانست از کجا و از چه کسی می‌بایست نوار بهداشتی تهیه کند. او از اینکه به یکی از مربیانش مراجعه و درخواست کمک کند، خجالت می‌کشید.»
یقینا” دانستن زمان آغاز قاعدگی در دخترتان می‌تواند به شما برای شروع آموزش بهداشت جنسی کمک کند؛ اما چگونه می‌توان حدس زد که دخترتان وارد این مرحله رشد بدنی شده است؟!
با دیدن اولین نشانه‌های تغییرات بدنی در دختران می‌توان حدس زد که او به آغاز مرحله بلوغ و شروع عادت ماهیانه نزدیک می‌شود. معمولا اولین نشانه بلوغ، رشد و تغییر شکل ظاهری اندام آنان است. بیشتر دختران معمولا در حدود یک سال از زمان رشد سینه‌ها وارد مرحله‌ای از رشد سریع می‌شوند. بدنشان به سرعت شکل اندام زنانه به خود می‌گیرد، قد می‌کشند و سایز پاهایشان تغییر می‌کند و حدودا بعد از ۲ سال از آغاز رشد سینه‌ها، اولین پریود یا قاعدگی اتفاق می‌افتد.
زمان شروع آموزش به دختران درباره عادت ماهیانه دارای اهمیت فراوان است. با توجه به اینکه دختران در این سنین مرحله حساسی را از نظر شکل‌گیری شخصیت اجتماعی‌شان تجربه می‌کنند؛ عدم دادن اطلاعات درست، صحیح و به موقع می‌تواند آسیب و فشار روانی فراوانی را به کودک شما تحمیل کند و یا آنکه باعث شود کودک شما از منابع نادرست و یا از طریق هم‌سالان اطلاعات ناقصی را دریافت کند.
بهتر است به‌جای طفره‌رفتن از صحبت در مورد بلوغ جنسی و قاعدگی، شروع به ایجاد فضای مناسبی با دخترتان و گفت‌وگوهای کوتاه در مورد اینکه چطور بدن انسان کار می‌کند و زنان می‌بایست منتظر چه تغییراتی در بدن خود، بعد از وارد شدن به مرحله بلوغ باشند، کنید. زمانی که اولین تغییرات بدنی را در دخترتان مشاهد کردید، معمولا زمان ایده‌آلی برای صحبت و آموزش او در مورد بلوغ جنسی و قاعدگی است.
«در خانواده ما از قدیم مرسوم است که با نزدیک شدن دوره بلوغ و تغییرات بدنی در دختران، مادربزرگ و یا مادر و پدر برای دخترشان هدیه‌ای تهیه می‌کنند و به او زن شدن را تبریک می‌گویند. زمانی که من ۱۳ ساله بودم، مادرم برایم هدیه تهیه کرده بود و در مورد پریود و عادت ماهیانه به من آموزش داد. این رسم در خانواده ما باعث شده که دختران خانواده نسبت به تغییرات بدنی‌شان خجالت نکشند و با هیجان منتظر اولین روز قاعدگی باشند.»
بسیار مهم است که آموزش در مورد بلوغ جنسی و عادت ماهیانه توسط والدین با رویکرد و نگرشی مثبت نسبت به زنانگی و این مرحله از زندگی همراه باشد. اگر شما به عنوان مادر از این مرحله به عنوان مرحله‌ای دردناک و یا دردسرآفرین برای زنان یاد کنید، احساس و نگرش فرزند شما نسبت به این مرحله از زندگی ممکن است به صورت منفی شکل گیرد. ارائه یک تصویر ذهنی مثبت در مورد این مرحله از آغاز زنانگی، باعث می‌شود که دختر خوشبینانه‌تر به جسم خود نگاه کرده و در نتیجه اعتماد به نفس بیشتری در خود نسبت به بدنش احساس کند.
در کنار خانواده؛ با ظهور نخستین نشانه‌های بلوغ جنسی، وظیفه مهم معلمان مدارس دخترانه در آگاهی رسانی به دختران اهمیت زیادی پیدا می‌کند. رعایت مسائل بهداشتی در دوران عادت ماهانه و توجه به نوع تغذیه در این دوران یکی از مهمترین مسائلی است که می‌بایست در مدارس دخترانه آموزش داده شود. بسیاری از کارشناسان براین باورند که معلمان و مسئولین امور بهداشتی مدارس دخترانه باید قبل از آنکه دختران اطلاعات غلط و نادرست از دوران بلوغ را از دوستان خود بیامورند، با روشی صحیح در مورد بلوغ دختران، رعایت بهداشت در این دوران و نحوه تغذیه آگاهی‌رسانی کنند.
منابع:
bit.ly/2snk6bU
پایگاه خبری و تحلیلی زنان ،بایسته های یک بلوغ زودهنگام دخترانه، مهر ۱۳۹۱
http://www.hidoctor.ir/3103_%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%A
http://kidshealth.org/parent/positive/talk/talk_about_menstruation.html#