کاهش شکاف طبقاتی / قدرت سرمایهگذاری روی فقیرترین کودکان

الهام سلمانی فروغی//
پژوهش جدیدی که به تازگی از سوی صندوق کودکان ملل متحد، یونیسف، منتشر شده است روشن میسازد که سرمایهگذاری برای سلامت کودکان فقیر نه تنها ادای حق آنهاست بلکه حتی از حیث مادی مزایای متعددی برای جوامع ذیربط دارد.
در سال 2010 یونیسف پیشبینی مهمی کرد: سرمایهگذاری روی سلامتی و بقای محرومترین کودکان مقرونبهصرفهتر است، هرچند هزینه دسترسی به آنها بیشتر است، زیرا از این هزینههای اضافه نتایج بزرگتری حاصل خواهد شد.
اکنون دادههای جدیدی، این پیشبینی یونیسف را تایید میکند. درواقع این مطالعه (که در 51 کشور جهان انجام شده) نشان میدهد تعداد افرادی که زندگیشان با هر یک میلیون دلار سرمایهگذاری در میان محرومترین قشرها نجات پیدا کرده تقریبا دوبرابر تعدادی است که با سرمایهگذاری برابر در میان اقشاری حاصل شده که محرومیت کمتری دارند.
یک سرمایهگذاری عادلانه
در میان تمام نابرابریها و بیعدالتیهای جهان، شاید این بنیادیترین مورد باشد: احتمال مرگ پیش از 5سالگی کودکانی که در فقر بزرگ میشوند دوبرابر کودکانی است که در شرایط بهتری رشد میکنند. درصد بسیاری از آنها نیز بیدلیل میمیرند؛ یعنی از طریق مداخلات بهداشتی عملی، مؤثر و، از همه مهمتر، کمهزینه از بسیاری از این مرگها میتوان پیشگیری کرد: پشهبندهای مجهز به حشرهکش برای پیشگیری از مالاریا، او.آر.اس برای درمان کمآبی و نمک
ناشی از اسهال، ایمنسازی زودهنگام در برابر بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن؛ خدمات بهداشتی اولیه و اجتماعی مانند ماماهای آموزشدیده برای کاهش عوارض جانبی بارداری و زایمان، شروع سریع شیردهی به نوزاد و تداوم آن تا شش ماهگی؛ و آشنایی والدین با رفتارهای مراقبتی برای مقابله با بیماری فرزندان خردسال.
نتایج کلیدی
تحلیل یونیسف نشان میدهد که:
نجات جان انسانها از طریق سرمایهگذاری برای افزایش دسترسی گروههای فقیر به مداخلات مؤثر بهداشتی و تغذیهای تقریبا دوبرابر تعدادی است که با همان میزان سرمایهگذاری بر روی گروههای غیرفقیر حاصل میشود.
در سالهای اخیر دسترسی گروههای فقیر به مداخلات مؤثر بهداشتی و تغذیهای بهسرعت افزایش یافته که این خود به پیشرفتهای اساسی در ایجاد برابری منجر میشود.
در طول دوره تحقیق کاهش مطلق نرخ مرگومیر زیر 5 سال مرتبط با افزایش پوشش مداخلهای، در گروههای فقیر نسبت به گروههای غیرفقیر سهبرابر سریعتر بوده است.
ازآنجاکه نرخ موالید در خانوادههای فقیر بالاتر است، کاهش نرخ مرگومیر زیر 5 سال به نجات 4/2 برابری جان افراد در هر 1 میلیون نفر منجر شده است. درواقع حدود 85 درصد از 1/1 میلیون نفری که در آخرین سال تحقیق در هرکدام از این 51 کشور جانشان نجات یافته، جزو اقشار فقیر بودهاند.
تمرکز شدید بر سرمایهگذاریها و سیاستهای تقویت عدالت – و نظارت بر فاصلههایی که باید پوشش داده شود – میتواند به کشورها کمک کند به اهداف کاهش مرگومیر نوزادان و کودکان در برنامه «اهداف توسعه پایدار» دست پیدا کنند.
رویکرد تقویت عدالت در بقای کودکان همچنین میتواند چرخه فقر بیننسلی را متوقف کند. وقتی کودکان سالم باشند میتوانند در مدرسه بهتر به یادگیری بپردازند و در بزرگسالی نیز درآمد بهتری داشته باشند.
محاسبه شکاف طبقاتی در پوشش مداخلهای
تغییرات در پوشش مداخلات مؤثر براساس اطلاعات نظرسنجیهای خانوار اندازهگیری شده است. برای تحلیل این تغییرات، مطالعه حاضر از اطلاعات پوشش 35 مداخله مؤثر بهداشتی و تغذیهای استفاده کرده است. این مداخلات در 6 «بسته» گروهبندی شده (جدول 1) که هرکدام پیوندی است با «زنجیره مراقبت» را نمایندگی میکند؛ یعنی زنجیرهای متوالی از خدمات و مداخلات که پیش از تولد آغاز میشود (مراقبت پیش از زایمان)، در دوران نوزادی ادامه مییابد (مراقبت زایمان، تغذیه و مراقبت نوزاد) و 5 سال نخست زندگی را نیز پوشش میدهد (بهداشت محیط، ایمنسازی، مراقبت درمانی کودکان بیمار).
این مطالعه، به منظور پیگیری روند پوشش، برای هرکدام از بستهها یک شاخص ردیاب تعیین و مانیتور شد (جدول 1).
سپس گروه پژوهشگر، براساس اطلاعات هرکدام از 51 کشور، به بررسی تغییرات پوشش این 6 شاخص ردیاب بین گروههای فقیر و غیرفقیر و در طول سالهای آغازین و پایانی پژوهش پرداخت.
جدول 1. شاخصهای ردیاب برای ارزیابی پوشش مداخلات بهداشتی ضروری مادران، نوزادان و کودکان
نام بسته مداخلهای |
شاخص نماینده یا ردیاب |
بهداشت محیط |
کودکان زیر 5 سال که در پشهبند مجهز به حشرهکش میخوابند |
تغذیه و مراقبت نوزاد |
نرخ شروع سریع استفاده از شیر مادر |
مراقبت پیش از زایمان |
مراقبت پیش از زایمان (بیش از 4 ویزیت) |
ایمنسازی |
کودکان کاملا واکسینهشده |
مراقبت زایمان |
زایمانهای با حضور مامای آموزشدیده |
مراقبت درمانی کودکان بیمار |
نرخ رفتار مراقبتی برای کودکان مبتلا به اسهال، تب و ذاتالریه |