چگونه پسرانی فمینیست تربیت کنیم
مترجم: سحر طبیب‌زاده//
ما دخترانمان را به گونه‌ای تربیت می‌كنیم كه با تصورات قالبی مقابله كنند و رویاهایشان را تحقق بخشند، اما همین كار را برای پسرانمان انجام نمی‌دهیم. امروزه بیشتر احتمال دارد كه به دخترانمان بگوییم كه می‌توانند هرآنچه بخواهند باشند؛ فضانورد یا مادر، دختر پسرمآب یا بسیار دخترانه.
دانشمندان علوم اجتماعی معتقدند درحالی‌كه امروزه به دخترها نقش‌های بیشتری برای ایفا داده می‌شود، دنیای پسرها همچنان محدود باقی مانده است و آنها را از داشتن علایقی كه زنانه تلقی می‌شود منصرف می‌کند. از آنها خواسته می‌شود به هر قیمتی سخت و محكم باشند، در غیر این‌صورت انرژی به‌اصطلاح پسرانه‌شان را سركوب كنند.
اگر خواهان جامعه‌ای برابرنگریم، جامعه‌ای كه در آن همه بتوانند پیشرفت كنند، باید به پسرها نیز انتخاب‌های بیشتری عرضه كنیم.
گلوریا اشتینمن می‌گوید: «خوشحالم كه ما داریم دخترانمان را بیشتر شبیه پسرهایمان می‌پروریم، اما این کار هیچ‌وقت عملی نخواهد شد مگر آنكه پسرانمان را هم بیشتر شبیه دخترانمان بپروریم» و این بدین دلیل است كه بدون توسعه نقش‌های مردان، نقش‌های زنان رشد نخواهد یافت.
اما این تنها مسئله زنان نیست؛ مردان نیز در تحصیل و كار عقب می‌افتند چراكه ما پسرها را برای موفقیت در اقتصاد صورتی جدید (اقتصادی كه در كنترل مردان همجنس‌گراست) پرورش نمی‌دهیم.
مهارت‌هایی نظیر همكاری، همدلی و پشتكار، كه عموما زنانه تلقی می‌شدند، به‌طور روزافزونی در مدرسه و محل كار دنیای مدرن ارزش می‌یابند و مشاغل نیازمند این مهارت‌ها نیز سریع‌ترین رشد را دارند.
شیماماندا نگزی ادیچی، نویسنده متولد نیجریه، در كتاب جدیدش دستورالعمل‌هایی برای پرورش دختران فمینیست ارائه می‌دهد. اما چگونه می‌توانیم پسرانی فمینیست بپروریم؟
از عصب‌شناسان، اقتصاددانان، روان‌شناسان و افراد دیگر خواستم به پرسش فوق برمبنای آخرین تحقیقات و اطلاعات درباره جنسیت پاسخ دهند.
فمینیست را خیلی ساده تعریف کردم: شخصی كه به برابری كامل زن و مرد معتقد است.
توصیه‌های آنها عموما برای هركسی كه مایل است فرزندانی مهربان، بااعتماد‌به‌نفس و آزاد در راه تحقق رویاهایشان تربیت كند كاربرد دارد.
۱. اجازه بدهید پسرتان گریه كند
تحقیقات نشان می‌دهد كه دخترها و پسرها در كودكی و نوپایی به یک میزان گریه می‌كنند.
تونی پاوندر، موسس گروه آموزش و مشاوره ندای مردان (A Call to Men) اظهار می‌کند حدود ۵ سالگی پسرها این پیغام را دریافت می‌كنند كه خشمشان پذیرفته می‌شود، اما بروز احساسات دیگر نظیر شكنندگی از آنها انتظار نمی‌رود.
او همچنین می‌گوید: دختران ما اجازه دارند انسان باشند، اما از پسرانمان انتظار داریم روبات بار بیایند. به او بیاموزید كه طیف كاملی از احساسات را داراست تا بتواند بگوید كه عصبانی است، ترسیده، احساساتش جریحه‌دار شده یا به كمک نیاز دارد.
۲. به او الگو معرفی كنید
تحقیقات حاكی است كه پسرها حتی بیشتر از دخترها به گذراندن وقت با اسوه و سرمشقشان علاقه‌مندند. شواهد متعددی نشان می‌دهد كه پسرها در خانواده‌های بدون پدر عملكرد ضعیف‌تری در رفتار، تحصیلات و درآمد نشان می‌دهند. طبق نظر دیوید اوتر و ملانی وسرمن، دو اقتصاددان، یک دلیل این است كه این پسرها با مردانی كه مسئولیت زندگی را برعهده دارند برخورد نمی‌كنند.
آقای پورتر می‌گوید: «در زندگی پسرتان مردانی مناسب وارد کنید.» همچنین به آنها الگوهایی از زنان قدرتمند ارائه دهید. با آنها در مورد دستاوردهای زنانی كه می‌شناسید و موفقیت‌های زنان مشهور مثل زنان ورزشكار، سیاستمدار و… گفتگو کنید.
بنابر گفته تیم كینگ، بنیانگذار آكادمی مقدماتی شهری برای پسران افریقایی-امریكایی كم‌درآمد، پسرانی كه با مادر تک‌والد بزرگ شده‌اند معمولا احترام بسیاری برای دستاوردهای مادرشان قائل‌اند. او آنها را تشویق می‌کند تا به سایر زنان نیز چنین نگاهی داشته باشند.
۳. اجازه دهید خودش باشد
باوجود از بین رفتن نقش‌های جنسیتی بزرگسالان، محصولات ویژه كودكان در مقایسه با پنجاه سال پیش بیشتر دچار تقسیم برمبنای جنسیت شده‌اند. چنانکه تحقیقات نشان می‌دهد، شاهزاده‌خانم‌های صورتی و كامیون‌های آبی نه‌تنها در ردیف اسباب‌بازی‌ها بلكه حتی روی فنجان‌ها و مسواک‌ها دیده می‌شوند. جای شگفتی نیست كه علایق كودكان نیز به همین‌جا ختم شود. اما عصب‌شناسان معتقدند كه كودكان با این ترجیحات زاده نمی‌شوند. تا نیمه قرن بیستم صورتی رنگ پسران و آبی رنگ دختران بود. در مطالعات، نوزادان ترجیح معناداری نسبت به اسباب‌بازی خاصی نشان نمی‌دهند. همچنین برطبق تحقیقات، تفاوت زمانی آشكار می‌شود كه كودكان از جنسیتشان آگاه می‌شوند؛ یعنی بین دو تا سه سالگی، زمانی كه انتظارات اجتماعی ممکن است از علایق اولیه سبقت بگیرد.
كمپل لیپار، مدیر بخش روانشناسی دانشگاه سان‌توز كالیفرنیا، می‌گوید: تحقیقات طولی همچنان حاكی از آن است كه جداسازی اسباب‌بازی‌ها بر شكاف جنسیتی در تحصیلات، مهارت‌های درك فضایی و مهارت‌های اجتماعی تاثیری طولانی‌مدت دارد.
كودكان برای دستیابی به پتانسیل كاملشان لازم است علایقشان را، اعم از سنتی یا غیرسنتی، دنبال کنند؛ بنابراین به آنها اجازه این كار رابدهید. این عقیده بدین معنا نیست كه لزوما همه كودكان تمایلات یكسانی دارند، بلكه اطمینان یافتن از این است كه در انتخاب علایقشان محدودیتی نداشته باشند.
فعالیت‌های باز و نامحدود مانند خانه‌سازی یا بازی با گل رس را پیشنهاد کنید و پسرها را تشویق كنید كارهایی نظیر حضور در كلاس هنری یا پوشاندن و ست كردن لباس را امتحان كنند، حتی اگر خودشان به دنبال این قبیل فعالیت‌ها نیستند.
تصورات قالبی را به چالش بكشید؛ مثلا بگویید: خیلی بد است كه جعبه‌های اسباب‌بازی فقط دخترها را نشان می‌دهند، چون من پسرهای زیادی می‌شناسم كه به خانه‌های عروسكی علاقه‌مندند. این‌كار همچنین می‌تواند وضعیت زنان را بهبود بخشد. تحقیقات می‌گوید دلیل آنكه والدین دخترشان را تشویق می‌كنند فوتبال بازی كند یا دكتر بشود اما پسرشان را به فراگیری باله یا پرستار شدن تشویق نمی‌كنند این است كه زنانه معادل وضعیت پایین‌تر است.
۴. به او بیاموزید كه مراقب خودش باشد
خوانزا كونجوفو، نویسنده و سخنران در حوزه آموزش پسران سیاه‌پوست، می‌گوید: «برخی مادرها دخترانشان را پرورش می‌دهند، اما به پسرانشان عشق می‌ورزند.» آنها دخترانشان را وادار می‌كنند كه درس بخوانند، وظایف خانگی روزمره را انجام دهند و به كلیسا بروند، اما پسرانشان را خیر.
مطابق پژوهش دانشگاه میشیگان، تفاوت در داده‌های زیر نمایان است:
دختران امریكایی ۱۰-۱۷ ساله در طی هفته ۲ ساعت بیشتر از پسران همین رده سنی برای انجام دادن وظایف روزمره وقت صرف می‌كنند؛ درعوض احتمال اینکه پسران برای انجام دادن همان وظایف پول دریافت کنند ۱۵ درصد بیشتر است!
آن‌ماری اسلاتر، مدیرعامل اتاق فكر امریكای نو، می گوید: «به پسرانمان آشپزی، نظافت و مراقبت از خود را بیاموزیم تا در خانه به‌اندازه دخترانمان شایستگی داشته باشند؛ همان‌گونه كه در محیط‌های كاری از دخترانمان لیاقت برابر انتظار داریم.»
۵. به او مراقبت از دیگران را بیاموزید
هنوز زن‌ها بیشترین سهم را در مراقبت از كودكان و سالمندان و انجام دادن امور منزل بر عهده دارند؛ حتی درصورتی‌كه هم زن و هم شوهر كار تمام‌وقت خارج از منزل داشته باشند.
داده‌ها نشان می‌دهد كه مشاغل مراقبتی به‌سرعت در حال رشدند؛ بنابراین به پسرهایتان مراقبت از دیگران را بیاموزید. با آنها در مورد اینكه چگونه مردها میان حرفه و خانواده‌شان تعادل ایجاد می‌كنند گفتگو كنید و بهشان بگویید كه از پسرها هم، مانند دخترها، انتظار می‌رود از والدین و خویشاوندانشان در سالمندی مراقبت كنند.
از پسرها در پختن سوپ برای دوستی بیمار یا عیادت از خویشاوندی در بیمارستان كمک بخواهید. به آنها مسئولیت مراقبت از حیوانات خانگی یا خواهر و برادرهای كوچک‌تر بدهید. به نگهداری یا تعلیم كودكان یا مربی خصوصی بودن تشویقشان كنید؛ مثلا برنامه‌ای اجرا شد برای آوردن کودکان به کلاس‌های ابتدایی که درنتیجه باعث افزایش همدلی و كاهش پرخاشگری شد.
۶. در كارها مشاركت كنید
هرجا كه ممكن است، در برابر نقش‌های جنسیتی برای انجام دادن كارهای خانه و مراقبت از كودكان مقاوت كنید. داون كلاوسون، جامعه‌شناسی از دانشگاه امرست ماساچوست، می‌گوید: «دو صد گفته چون نیم كردار نیست!» اگر مادر همیشه آشپزی كند و خانه را تمیز کند و پدر چمن‌ها را كوتاه کند و خارج خانه باشد، درسی آموخته خواهد شد كه نباید.
همچنین در تهیه بخشی از مخارج خانه مشاركت کنید. یک مطالعه نشان داد مردانی كه مادرشان در سنین نوجوانی آنها حداقل یک سال خارج از خانه كار کرده‌اند احتمال بیشتری دارد كه با زن شاغل ازدواج کنند. مطالعه دیگری حاكی از آن است كه پسران زنانی كه تا قبل از ۱۴ سالگی آنها به هر میزانی در خارج خانه كار کرده‌اند، بعدها در بزرگسالی وقت بیشتری صرف كارهای خانه و نگهداری از كودک می‌کنند. به گفته كاترین مک‌گین، استاد مدرسه تجارت هاروارد، مردانی كه با مادر شاغل بزرگ شده‌اند مشخصا عقاید جنسیتی مساوات‌طلب بیشتری دارند.
۷. به دوستی با دختران تشویقش كنید
تحقیقات دانشگاه آریزونا نشان می‌دهد در پایان دوره پیش‌دبستانی كودكان شروع به تفكیک جنسی می‌كنند و این امر تصورات قالبی جنسیتی را تقویت می‌کند. اما كودكانی كه به دوستی و بازی با جنس مخالف تشویق می‌شوند حل مسئله و برقراری ارتباط را بهتر می‌آموزند.
ریچارد فیبس، رئیس دانشگاه سنفورد، كه در مورد جنسیت و آموزش مطالعه می‌كند، معتقد است هرقدر جنسیت در طبقه‌بندی فعالیت‌ها و گروه‌ها واضح‌تر باشد، احتمال ایجاد تعصب و كلیشه‌های جنسیتی بالاتر می‌رود.
كریستیا براون، روان‌شناس رشد از دانشگاه كنتاكی، می‌گوید که برای كودكان سنین پایین جشن تولد و تیم‌های ورزشی مختلط ترتیب دهید تا كودكان گمان نكنند كه می‌توان گروهی دیگر را براساس تبعیض جنسیتی محروم کرد. همچنین سعی كنید در كلام نیز تفاوتی قائل نشوید. یک مطالعه نشان داد كه وقتی معلم از لفظ «پسرها و دخترها» به‌جای «بچه‌ها» استفاده می‌كرد، بچه‌ها تصورات قالبی بیشتری در مورد نقش‌های مردانه و زنانه اتخاذ می‌كردند و وقت كمتری نیز صرف بازی با كودكان جنس مخالف می‌کردند.
آقای پورتر می‌گوید: مردانی كه با دخترها هم دوستی داشته‌اند احتمال كمتری دارد كه به زنان به‌چشم شكار جنسی نگاه كنند.
۸. به آنها بیاموزید كه نه یعنی نه
روش‌هایی دیگر برای كسب احترام و رضایت:
كودكان را از سنین پیش از دبستان ملزم کنید كه پیش از لمس بدن یكدیگر اجازه بگیرند. همچنین قدرت كلمه «نه» را به آنها نشان بدهید. وقتی می‌گویند نه، دست از قلقلک دادن و كشتی گرفتن با آنها بردارید. دكتر دابلیو برادفورد ویلكوكس، جامعه‌شناس و مدیر پروژه ملی ازدواج در دانشگاه ویرجینیا، می‌گوید که در خانه روش سالم حل مسئله را مدل‌سازی كنید. كودكانی كه در معرض طلاق و سوءاستفاده بوده‌اند، در روابط عاطفی آتی هنگام رفع تعارضات ضعیف‌تر ظاهر می‌شوند.
۹. وقتی دیگران كوتاه نمی‌آیند، صدایتان را بالا ببرید
اقای براون می‌گوید: وقتی تمسخر یا خشونت می‌بینید، ساكت نمانید و با پسرتان نیز این نقش را بازی كنید. در این صورت او هم قادر خواهد بود در مواجهه با خشونت و استهزا مداخله كند. صدایتان را بالا ببرید وقتی رفتارشان نامناسب است. «پسرها پسر خواهند بود» بهانه‌ای برای بدرفتاری نیست. آقای كینگ می‌گوید: برای اصلاح رفتارهای نامناسب، دور از احترام و توهین‌آمیز گوش‌به‌زنگ باشید.
۱۰. هیچ‌وقت از لفظ «دختر» برای توهین و تحقیر استفاده نكنید
هیچ‌وقت نگویید و به پسرتان نیز اجازه ندهید كه بگوید كسی مانند دخترها می‌دود یا مانند دخترها شوت می‌كند. به هیچ‌كس «اواخواهر» یا مترادف‌های توهین‌آمیزترش را نگویید. با جوک‌های حاوی كلیشه‌های جنسیتی نیز همین‌طور رفتار کنید. حواستان به كلمات نیش‌دار نیز باشد. پژوهشی از امیلی کِین، جامعه‌شناس كالج بایتس، نشان می‌دهد كه والدین نقش‌های جنسیتی سنتی را در پسرشان تقویت می‌كنند بیشتر به‌این جهت كه از مسخره شدن پسرشان واهمه دارند.
او اضافه می‌كند: «همه ما می‌توانیم با اجتناب از قضاوت و پرهیز از پیش‌فرض‌های كوچک و هرروزه درباره علایق و استعدادهای کودک براساس جنسیتش، در این زمینه كمک كنیم.»
لیر الیوت، عصب‌شناسی از دانشگاه روزالیند فرانكلین، معتقد است پسرانی كه تمسخر می‌شوند می‌توانند بگویند «هركسی می‌تواند با منجوق و مهره بازی كند» یا «من دختر نیستم. ولی مگر به نظر شما دخترها از پسرها بدترند؟»
۱۱. بسیار بخوانید، به‌خصوص درباره دختران و زنان
ممكن است شنیده باشید كه پسرها در ریاضی و علوم سرترند و دخترها در زبان و روخوانی. تصورات قالبی می‌توانند تصویر از خود را شكل بدهند. طبق فراتحلیلی از آقای لیپر، مادرها با دخترانشان بیشتر از پسرانشان صحبت می‌كنند. با گفتگوی بیشتر با پسرها، كتاب خواندن برایشان و تشویقشان به مطالعه شما نیز با تصورات قالبی مقابله كنید.
برایش کتاب‌هایی بخوانید درباره طیف وسیعی از مردم و داستان‌هایی برخلاف الگوی رایج، نه فقط آنهایی كه درباره پسرانی هستند كه دنیا را نجات می‌دهند و دخترانی كه محتاج كمک‌اند.
وقتی خبر یا داستانی منطبق با قالب و الگوی رایج است، درباره‌اش با او صحبت كنید. مثلا بپرسید: چرا مادر در خرس‌های برنشتاین همیشه لباس خانه بر تن دارد و از خانه بیرون نمی‌رود؟ چرا عكس خبری تنها مردان سفیدپوست را نشان می‌دهد؟
این كارها باید از ۳ سالگی آغاز شود؛ یعنی زمانی كه كودكان فراگیری كلیشه‌ها را آغاز می‌كنند و متوجه آنها می‌شوند.
خانم براون می‌گوید: اگر به كودكان كمک نكنید که این تصویرها را كلیشه و تصورات قالبی بدانند، تصور خواهند كرد كه اینها واقعیت دارند.
۱۲. پسربچگی را جشن بگیرید
خانم الیوت می‌گوید كه پرورش پسران فمینیست تنها این نیست كه به آنها بگوییم چه كارهایی نباید انجام دهند یا همه تفاوت‌های جنسیتی را یک‌باره محو كنند.
مثلا همه پستانداران نر به بازی‌های بی‌قاعده علاقه‌مندند؛ بنابراین شلوغ‌كاری كنید، جوک بسازید، ورزش تماشا كنید، از درخت بالا بروید و آتش روشن كنید. به پسرها یاد بدهید كه قدرتشان را نشان بدهند؛ قدرت تایید و بیان احساساتشان. به آنها یاد بدهید كه خانواده‌هایشان را با اهمیت دادن به آنها تامین كنند. به آنها نشان بدهید كه چگونه سخت و محكم باشند؛ آن‌قدر محكم كه در برابر تعصب بایستند. به آنها اعتمادبه‌نفس بدهید تا هرآنچه دوست دارند، دنبال كنند.
***