شبکه‌های اجتماعی کودکان را ناراضی و ناراحت می‌کنند
مترجم: الهام سلمانی فروغی//
نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد اینستاگرام، فیس‌بوک و واتس‌اپ ممکن است بر اعتمادبه‌نفس اثر منفی بگذارند
محققان دریافته‌اند که کودکان هرچه بیشتر در فضای مجازی چت می‌کنند، درمجموع از زندگی خود احساس رضایت کمتری دارند.
شاید لازم باشد یک «هشدار بهداشتی»۱ به فیس‌بوک اضافه شود. یک پژوهش نشان داده است کودکانی که بیش از بقیه در شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی وقت صرف می‌کنند، درمجموع از تمام جنبه‌های زندگی‌شان احساس رضایت کمتری دارند.
تیمی از اقتصاددانان دانشگاه شفیلد پژوهشی انجام داده که نشان می‌دهد کودکان هرچه بیشتر در فیس‌بوک، اسنپ‌چت، واتس‌اپ و اینستاگرام چت می‌کنند، احساس رضایتشان از درس‌ومشق، مدرسه، ظاهر، خانواده و درمجموع کل زندگی‌شان کاهش می‌یابد. باوجوداین، دوستی‌هایشان برایشان لذت‌بخش‌تر می‌شود.
این اقتصاددانان دریافتند که صرف روزانه یک ساعت وقت در شبکه‌های اجتماعی احتمال رضایت کامل کودک از مجموع زندگی‌اش را حدود ۱۴ درصد کاهش می‌دهد. این مقدار سه برابر بیش از اثر مخرب تخمینی برای سلامت کودکانی است که فقط با یکی از والدین زندگی می‌کنند و همچنین بیشتر است از اثر فرار از مدرسه.
این نتایج ممکن است بحث مزایا و معایب رسانه‌های اجتماعی را دوباره داغ کند.
بیش از ۹۰ درصد افراد ۱۶ تا ۲۴ ساله از شبکه‌های اجتماعی آنلاین استفاده می‌کنند. هرچند اکثر سایت‌ها داشتن حداقل ۱۳ سال سن را برای کاربرانشان الزامی می‌دانند، تعداد کمی از آنها چنین شرطی را چک می‌کنند. یکی از بررسی‌های بی‌بی‌سی نشان می‌دهد بیش از سه‌چهارم کودکان ۱۰ تا ۱۲ ساله در شبکه‌های اجتماعی حساب کاربری دارند. گزارشی از Ofcom نیز به این نتیجه رسیده که بیش از نیمی از کودکان کوچک‌تر از ۳ و ۴ ساله از تبلت استفاده می‌کنند و البته یک‌هفتم آنها دستگاهی متعلق به خودشان دارند.
براساس گزارش Ofcom، مدت زمانی که کودکان ۸-۱۱ ساله و نیز ۱۲-۱۵ ساله آنلاین هستند در طول یک دهه بیش از دو برابر افزایش پیدا کرده است. حالا دیگر مدتی که نوجوانان نیز در طول هفته آنلاین‌اند حدود سه ساعت و نیم بیش از مدتی است که تلویزیون تماشا می‌کنند.
طی دهه گذشته، شبکه‌های اجتماعی «کودکی» را شدیدا تغییر داده‌اند و یکی از دغدغه‌های مهم سیاستمداران و نهادهایی دارند می‌شوند که مسئول محافظت از کودکان‌اند. موسسه NSPCC۲ رسانه‌های اجتماعی را مهم‌ترین دلیل افزایش فاحش تعداد کودکانی می‌داند که به‌دلیل خودآزاری به بیمارستان منتقل می‌شوند. در پژوهشی تازه از کودکان و نوجوانان ۱۰ تا ۱۵ ساله خواسته شد به میزان رضایتشان از جنبه‌های مختلف زندگی امتیاز ۱ تا ۷ بدهند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد دختران بیش از پسران تحت این تاثیر منفی قرار می‌گیرند، خصوصا درباره ظاهرشان و مدرسه‌ای که می‌روند. نارضایتی پسران نیز درباره دوستی‌هایشان بیشتر است.
یافته دیگر پژوهش این است که آنلاین‌بودن کودکان احتمال مقایسه اجتماعی منفی با دیگران را در آنها افزایش می‌دهد.
فیلیپ پوول، یکی از اقتصاددانانی که این پژوهش را مدیریت کرده، این‌طور توضیح می‌دهد: «ایراد مقایسه در شبکه‌های اجتماعی این است که مردم تمایل دارند خودشان را در وضعیت ایده‌آل نشان دهند. شواهد نشان می‌دهد که مردم پس از تعاملات آنلاین فکر می‌کنند دیگران از آنها خوشحال‌ترند چون همه ما دوست داریم عکس‌ها و ویدئوهایی از خودمان منتشر کنیم که چنین تصویر مثبتی ارائه می‌کنند.»
پوول و تیمش این اطلاعات را تفکیک کردند تا بتوانند اثر فعالیت‌های آنلاین را بر کودکان دارای اعتمادبه‌نفس بالا و پایین با یکدیگر مقایسه کنند. احتمالا دور از انتظار نبود که به چنین نتیجه‌ای برسند: این آثار مخرب بر کودکانی که کمبود اعتمادبه‌نفس دارند بیش از سایرین است.
پوول معتقد است که مزاحمت سایبری۳ شاید یکی دیگر از نشانه‌های ارتباط بین نارضایتی کودکان و استفاده آنها از رسانه‌های اجتماعی باشد. «نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر این که هرچه کودکان زمان بیشتری آنلاین باشند، احتمالش بیشتر می‌شود که قربانی مزاحمت سایبری شوند.»
ناگفته نماند که پژوهشگران تعجب کردند از این که هیچ نشانه‌ای در حمایت از این تصور عمومی پیدا نکردند که وقت‌گذرانی در شبکه‌های اجتماعی برای کودکان مضر است چون زمان کمتری برای انجام‌دادن سایر فعالیت‌ها برای آنها باقی می‌ماند.
«یافته‌های ما نشان می‌دهد کارکردن با شبکه‌های اجتماعی درمجموع ممکن است برای کودکان مضر باشد و این نتیجه با برخی نتایج مطالعات پیشین مطابقت دارد.» پاوول ادامه می‌دهد: «نمی‌توانیم بگوییم هیچ شبکه اجتماعی‌ای بد است، ولی می‌توانیم بگوییم کودکان هرچه بیشتر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، احتمال نارضایتی آنها از جنبه‌های مختلف زندگی و نیز مجموع زندگی‌شان افزایش پیدا می‌کند.»
۱- health warning
۲- The UK children’s charity
۳- cyberbullying