تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در روزهای آخر مجلس
کلیات لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس در حالی به تصویب رسید که مواد اندکی از این لایحه باقی مانده و اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس از احتمال قوی تعیین و تکلیف این لایحه در روزهای پایانی مجلس نهم خبر داده‌اند.
به دلیل خلاهای قانونی موجود در زمینه حقوق کودکان، قوه قضائیه لایحه‌ای با عنوان حمایت از کودکان و نوجوانان در ۲۲ اردیبهشت ماه سال ۸۸ در قالب ۵۴ ماده تقدیم دولت کرد. لایحه ای که میبایست تحولی جدی در بحث حقوق کودک ارائه کند.
پس از ارسال لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان به دولت، مواد این لایحه به ۴۹ ماده کاهش یافت و در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۰ در کمیسیون لوایح دولت دهم به تصویب رسید و در ۲۸ آبان ماه همان سال، به مجلس ارسال شد.
بررسی لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در کمیسیون حقوقی و قضایی
سال ۹۲ لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان به کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ارسال شد و کمیسیون این لایحه را به کمیته حقوق خصوصی ارجاع داد تا در این کمیته مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
در دو سال گذشته اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی از برگزاری جلسات متعدد برای بررسی و تصویب بندهای این لایحه در کمیسیون خبر دادند.
لایحه‌ای که کلید آن در در مجلس هشتم زده شد و در قالب ۴۹ ماده تمام مواد حقوقی کودکان و نوجوانان را به خود اختصاص داده است که در صورت تصویب آن می‌توان خلأهای قانونی در زمینه حقوق کودک را برطرف کرد.
لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان متشکل از ۴ فصل است که به صورت کامل، از تعریف کلیات، تشکیلات و جرایم و مجازاتها تا تحقیق، رسیدگی و تدابیر حمایتی در آن مطرح شده است.
در این لایحه در راستای حمایت از اطفال، این سن با دقت تعریف و مرز میان کودکی و بزرگسالی تعیین شده است و در این خصوص سن ۱۸ سال تمام، مرز میان کودکی و بزرگسالی یاد شده و افراد زیر این سن می‌توانند از حمایت‌های این قانون بهره‌مند شوند.
نوآوری‌های لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان
مکلف شدن قضات و بازدید دورهای از مراکز نگهداری اطفال و نوجوانان، امکان تجدیدنظر مکرر در آرا و تصمیمات دادگاه و همچنین قابل تجدید نظر بودن تمامی احکامی که در خصوص اطفال و نوجوانان صادر می شود از دیگر دستاوردهای نوآوری های صورت گرفته در خصوص حقوق کودکان و نوجوانان است.
حمایت از کودکان دو اصطلاح «کودک آزاری» و «آزار و اذیت کودکان و نوجوانان» در ماده ۵ و ۲ این لایحه مورد توجه قانون‌گذار قرار گرفته است. مواردی مانند هر گونه صدمه و اذیت و آزار کودکان، شکنجه جسمی و روحی کودکان، نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی کودکان، ممانعت از تحصیل کودکان، هرگونه خرید و فروش کودکان، بهرهکشی از کودکان، کارگیری کودکان به منظور ارتکاب اعمال خلاف و موارد دیگری مورد توجه و دقت قرار گرفته است و در صورت تصویب بخش زیادی از مشکلات اجتماعی و البته این آسیب اجتماعی برطرف می‌شود.
در حقوق کیفری ایران تعیین این سن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این قانون در راستای حمایت از اطفال این سن با دقت تعریف شده است و مرز میان کودکی با بزرگ سالی کامل تعیین شده است. در این قانون برای طفل بزهکار و بزه دیده حمایت‌هایی در نظر گرفته شده است که بسیاری از آن به استانداردهای جهانی نزدیک است.
در این لایحه وظایف نهادهایی مثل وزارت کشور، آموزش و پرورش، بهزیستی، دادگستری و مجموعه های مرتبط مشخص شده است. در واقع نخستین باری است که در قوانین ما بحث کودک‌آزاری به‌صورت جدی مورد توجه و بررسی قرار گرفته است و برای بحثی مثل کودک‌آزاری برخوردهای سختی از سوی قوه قضاییه پیش بینی شده است.
«محمدعلی اسفنانی» سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس به خبرگزاری میزان، گفته است: بخش قابل توجهی از این لایحه در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس به تصویب رسیده است.
به گفته اسفنانی، کمیسیون حقوقی و قضایی کمیسیون پرکاری است و حجم ارجاعات لوایح به آن زیاد است اما در تلاش هستیم که لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان را در این مجلس به تصویب نهایی برسانیم. مواد اندکی از این لایحه باقی مانده که بررسی آن در چند جلسه به اتمام می‌رسد.
با این تفاسیر با وجود همه ضرورت‌های تصویب نهایی این لایحه در روزهای پایانی مجلس باید منتظر ماند تا مشخص شود که آیا پرونده لایحه مذکور در این دور از مجلس بسته خواهد شد.
***
عکس: سینا شیری