سحر سلطانی//

مغالطه پهلوان‎پنبه یا مترسک پوشالی

مینا: مهمترین مساله من در مدرسه سخت‎گیری‎ها و تکالیف زیادی است که معلم‎ها می‎دهند.

مادر: مساله شما این است که هر کار دوست دارید انجام بدهید، هر وقت دوست دارید بیایید یا بروید، با هر کسی معاشرت کنید، لباس‎های مبتذل بپوشید، چیزهای غیر اخلاقی ببینید و گوش کنید و کسی هم به شما تذکر ندهد.

سعید: هر فیلم و سریالی مناسب دیدن بچه‎ها نیست.

مینا: باز هم شروع کردی؟ مشکل «فیلم مناسب» نیست بلکه هزینه‎ای است که برای خریدن این فیلم‎ها داده می‎شود، به نظر شما نباید برای فرهنگ هزینه داد و بچه باید مفت و مجانی با فرهنگ شود!

مینا‎: در این مجتمع وسیله‎های بازی برای بچه‎ها اصلا ایمن نیستند و بهتر است مراقب استفاده بچه از آنها باشیم.

سعید: یعنی در پارک‎ها و شهربازی‎ها و سایر مجتمع‎ها  وضعیت بهتری برقرار است؟ بچه‎ای که زمین نخورد بزرگ نمی‎شود، تو می‎خواهی بچه‎ننه تحویل جامعه بدهی ولی من حوصله بچه لوس ندارم.

مینا: مدرسه نیازمند کمک والدین است برای مجهز کردن آزمایشگاه علوم‎. به نظرت چقدر کمک کنیم؟

سعید: کمک کنیم تا موش و قورباغه‎های بیگناه را سلاخی کنند و یک مشت بچه معصوم را تبدیل به قصاب کنند؟ من ترجیح می‎دهم برای ساخت سالن ورزشی کمک کنم تا کشتارگاه جانوران!

***

یکی از رایج‏‎ترین مغالطه‎ها بین کودکان و نوجوانان و والدین در همه دنیامغالطه پهلوان پنبه یا مترسک پوشالی است.  کسی ادعایی طرح می‎کند که تا حد زیادی قوی و مقدماتی مستند و منطقی حامی آن است، ما  مخالفیم و در عین حال استدلال قوی برای رد این ادعا نداریم، تنها چاره باقی مانده این است که به این ادعا حمله کنیم. چطور؟ ساده است یا ضعیف‎ترین بخش ادعا را انتخاب می‎کنیم و فقط روی آن مانور می‎دهیم و کل ادعا را به همان بخش کوچک تقلیل می‎دهیم یا اینکه ادعا را تحریف می‎کنیم یا اصطلاحا «حرف در دهن طرف می‎گذاریم»؛ برای این‎کار کافی است  یک تصویر خیالی یا کاریکاتوری از بخشی از ادعای طرف مقابل بسازیم و بعد به آن تصویر خیالی  که ذهن خودمان ساخته حملات کوبنده کنیم. بله ما موفق شدیم ابتدا به جای اقامه دلیل در مقابل یک استدلال  قوی یک تصویر ضعیف و یا حتی فاسد بسازیم و بعد این تصویر ضعیف را نقد کنیم و طرف مقابل را شکست بدهیم.

فرض کنید باید با یک پهلوان سنگین وزن کشتی بگیرید زورتان به او نمی‎رسد با کمک کاه و پوشال یک مترسک پوشالی و پنبه‎ای بسازید. آیا زمین زدن این مترسک سخت است؟ بدون شک خیر.  خب حالا این تصویر را برای کودکتان عینی کنید. به اون نشان بدهید استدلال قوی مانند کشتی گرفتن با شما و تحریف بخشی از ادعا مانند کشتی گرفتن با یک عروسک پنبه‎ای است.

این مغالطه یکی از یهترین روش‎های منحرف کردن نقادی منطقی است زیرا در بسیاری از بحث‎ها هدف از طرح این مغالطه خدشه‎دار کردن شان و شخصیت و مقبولیت طرف بحث است، هیچ منتقدی به «سخت‎گیری‎های بی‎مورد اولیای مدرسه»؛ دوست ندارد به هرج و مرج و بی‎بند و باری اخلاقی متهم شود و حتی ممکن است به جای پیگیری نقد خود شروع به دفاع از خود در برابر تصویر تحریف شده از ادعایش بپردازد که متاسفانه افتادن در تله مغالطه‎گر است.

راه چاره برای مواجهه با مغالطه پهلوان‎پنبه چیست؟

در دام مغالطه‎گر نیفتیم، او می‎خواهد با هر ترفندی که شده شما را وادار به دفاع از خود یا بخش کوچکی از ادعای خود که مورد تحریف واقع شده بنماید. جمله طلایی: «چیزی که من گفتم این نبود به جای نسبت دادن حرف‎های خودتان لطفا پاسخ من را بدهید.»  چاره‎ساز استگفت‎وگو را ادامه دهید و هربار از او بخواهید اگراحیانا ادعای طرح شده در بحث را متوجه نشده درک او را از ادعای خود اصلاح کنید. با آرامش و صبر و طرح مثال‎های متنوع دیگر ادعای خود را پی بگیرید.

از کودکان و نوجوان بخواهیم در قبال افرادی که به راحتی به تحریف خواسته یا ادعای آنها می‎پردازند خود را نبازند، تصویری که فرد از آنها ساخته را با قاطعیت اصلاح کنند و ادعای خود را تکرار کنند. به خودشان و منطق حرف‎هایشان اعتماد داشته باشند. «اعتماد به نفس» کودکان به آنها امکان پافشاری بر عقیده منطقی را خواهد داد.  مهارت «خوب گوش دادن» به تحریف‎های مغالطه‎گر در حین بحث به آنها امکان می‎دهد ایده اصلی خود را تکرار کرده و به طرف مقابل گوشزد کنند حرفش بی ارتباط به بحث اصلی است.

 

 

(Visited 166 times, 1 visits today)