یحیی قائدی [۱] //

بعد از سالها تحصیل و تدریس در حوزه فلسفه تعلیم و تربیت و برنامه فلسفه برای کودکان، فرصتی دست داد تا دوره مطالعاتی چند ماههای در سوئد بگذرانم و همراه با خانم پرفسور آن پیلگرن [۲] رییس موسسه پرورشی فرنه سوئد تجارب جدیدی در حوزه پرورش و تربیت اخذ نمایم. همراهی خانواده و حضور فرزندانم در مدارس اینجا این امکان را مهیا نمود تا علاوه بر بازدید از مدارس مختلف بتوانم روال تربیتی جدید فرزندانم را هم ارزیابی و تحلیل و مقایسه کنم. دورههای مختلفی که معلمان آموزشی و مربیان توسعه دهنده [۳] باید به طور منظم بگذرانند و شهرداریها متولی امور پرورشی کودکان و نوجوانان با سختگیریهایی خاص کیفیت آموزش و توسعه پرورش را در دستور کار دارند. به تبع تفاوت درآمد معلمان سوئدی هم با همتایان ایرانی قابل قیاس نیست؛ متوسط ۳۵۰۰۰ کرون که معادل چهارده میلیون تومان است و از سطوح خوب درآمد مشاغل در سوئد است ولی رغبت زیادی از سوی مردان برای بر عهده گرفتن مشاغل آموزشی دیده نمیشود و اکثر معلمان زن هستند.

اما یکی از جذابترین بخشهایی که در روزهای اول اقامت با آن روبه‎رو شدیم در مدرسه پسرم ماهان بود. ماهان قرار است در پایه ششم مدرسهای با سبک مدارس فرنه آموزش ببیند، مدارسی که اصول آموزشی ویژهای دارند: عدم تاکید بر حافظه، اهمیت فرایند دموکراتیک و یادگرفتن بوسیله انجام دادن.

مدرسه شامل اتاق تاتر، صنایع دستی، هنر، کلاسهای پایههای مختلف، کتابخانه، اتاق کامپیوتر، سالن موسیقی، سرویس بهداشتی برای گروههای مختلف، رختکن، محل نگهداری کیفها، آشپزخانه و سالنهای غذاخوری و تعداد زیادی  محوطه بازی در بیرون از ساختمان  بود. جالب بود که ۳۰۰ دانشآموز دختر و پسر از مهد کودک تا پایه ۹ در مدرسه بودند و هیچ صدای ناهنجاری از آنها در نمیآمد، هرکس به کار خود مشغول بود. بار اول دو تا از بچههای مدرسه مسوول نشان دادن بخشهای مختلف مدرسه به من و ماهان شدند و بسیار با حوصله و مراقبت محیط جدید را به عضو غریب نشان میدادند. اهمیت کنشگری و فعال بودن دانشآموزان انقدر زیاد است که بخش اعظم وسیلههای مورد نیاز مثل لباسهای نقشهای مختلف گروه نمایش مدرسه یا ابزار الات کمک آموزشی در خود مدرسه توسط دانشآموزان تهیه میشود. بروشوری که مدیر برای آشنایی با روش فرنه در تعلیم و تربیت به ما داد اطلاعات جامعتری درباره این روش در اختیار ما گذاشت:

*روش یادگیری مبتنی بر کاوشگری [۴]
*
حافظه که مدارس با آن خیلی درگیرند فقط زمانی وزن و ارزش دارد که با تجربه آزمایش و خطا در هم تنیده شود و واقعا در خدمت زندگی باشد.
*
هوش [۵] به عنوان مهمترین ویژگی برنامه درسی در نظر آورده نمیشود به‎ویژه وقتی سایر جنبههای اساسی زندگی فرد در نظر گرفته نشود.

*پیدا کردن توانایی برقراری ارتباط با دیگران از طریق سخن و نوشتن یکی از بخشهای مهم پداگوژی فرنه است.
*
کار با دست؛ بیان و ابراز وجود آزادانه به اندازه پرورش هوش و عقل مهم است.
*
از نظر فرنه مدارس باید از طریق روشهای کاری دموکراتیک به دانشآموزان آموزش دهند تا مسوولیت بیشتری برای انتخابهایشان وکار در گروهها بپذیرند.

در روزهای بعد از تفاوتها و شباهتهای نظام آموزشی سوئد و ایران بیشتر خواهم نوشت.

*****

پانوشت‌ها

[۱] دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی تهران و از متولیان برنامه فلسفه برای کودکان در ایران WWW.IRANP4C.COM

[۲] دکتر آن پیلگرن  Ann S Pihlgren استاد دانشگاه استکهلم و رییس موسسه آموزشی فرنه سوئد

[۳] Developer

[۴] Enquiry-Based Learning

[۵] Intelligence

(Visited 110 times, 1 visits today)