بارداری در نوجوانی: قیمتی گزاف برای مادر شدن
مادر شدن موهبتی ارزشمند از جانب پروردگار است که نمی‌توان هیچ لذتی را با آن قیاس کرد. تحقیقات انجمن روانشناسی امریکا نشان داده همزمان با مادر شدن حجم مغز زنان افزایش می‌یابد و تغییرات هورمونی‌ای که رخ می‌دهد موجب افزایش ظرفیت سازگاری مادر می‌گردد. انگیزه، کنترل عواطف، حمایت، استدلال و قضاوت از ویژگی‌هایی‌اند که به‌واسطه تولد نوزاد، و در پی آن افزایش ضخامت بخش خاکستری مغز، در مادران ارتقا می‌یابد. بهترین زمان بارداری بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. بر اساس مطالعات، بارداری زیر این سن و بالاتر از آن خطراتی برای مادر و جنین دارد.
یکی از معضلات بهداشتی جوامع، بارداری در دوران نوجوانی است. طبق تعریف یونیسف، بارداری بین ۱۳ تا ۱۹ سال را بارداری در نوجوانی می‌گویند. بارداری در نوجوانی به‌دلایل گوناگونی رخ می‌دهد. آداب و رسومی که به ازدواج زودهنگام کودکان منجر می‌شود، رفتارهای پرخطر جنسی نوجوانان، نقص آگاهی در مورد رعایت ایمنی در رفتارهای پرخطر، کمبود مهارت‌های ارتباطی و مهارت «نه» گفتن، فشار گروه همسالان برای درگیر شدن نوجوان در فعالیت‌های جنسی، استفاده ناصحیح قرص‌های پیشگیری از بارداری، سو رفتار جنسی و فقر از عوامل بروز این معضل‌اند. بارداری در نوجوانی خطرات عمده‌ای در بر دارد.
به این آمارها توجه کنید:
هر ساله حدود ۱۶ میلیون نوجوان ۱۵ تا ۱۹ ساله زایمان می‌کنند. این میزان حدود ۱۱درصد از تمام زایمان‌هایی است که در یک سال در تمام دنیا انجام می‌شود. ۹۵درصد این زایمان‌ها در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد یا در کشورهایی که به‌لحاظ اقتصادی کم‌درآمدند. نیمی از زایمان‌های دوره نوجوانی فقط در ۷ کشور رخ می‌دهد: بنگلادش، برزیل، جمهوری دموکراتیک کنگو، اتیوپی، نیجریه، هند و ایالات متحده امریکا. در کشورهای کم‌درآمد تقریبا ۱۰درصد دختران تا ۱۶ سالگی مادر می‌شوند که بسیاری از این موارد نیز ناخواسته است. این میزان از بارداری‌های نوجوانان موجب بروز ۲۳درصد از تمام بیماری‌ها و ناتوانی‌هایی است که به‌دلیل بارداری رخ می‌دهد. ۴۰درصد از تمام زایمان‌های غیر ایمن در کشورهای کم‌درآمد بین نوجوانان دختر ۱۵ تا ۱۹ ساله رخ می‌دهد. هرساله ۲میلیون و ۵۰۰هزار دختر نوجوان سقط جنین‌های غیر ایمن را تجربه می‌کنند؛ این در حالی است که عوارض چنین سقط‌هایی برای نوجوانان خطرناک‌تر و جدی‌تر است. این عوارض شامل کم خونی، ابتلا به مالاریا و ایدز و دیگر بیماری‌های منتقل‌شونده از راه جنسی، خونریزی‌های پس از زایمان و اختلالات روانی مانند افسردگی است. ۶۵درصد این نوجوانان عوارض یادشده را تا بزرگسالی به‌همراه خود خواهند داشت که قطعا به‌لحاظ جسمی، عاطفی و اجتماعی زندگی‌شان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این آمار مربوط به عوارضی است که نوجوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. باید توجه کرد حاملگی در دوران نوجوانی، جنین را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. حال به این آمار توجه کنید:
مرگ نوزادانی که مادرشان نوجوانان حداکثر ۲۰ ساله‌اند، در هفته اول تولد، ۵۰درصد بیشتر از نوزادان دیگر است. مرگ این نوزادان در ماه اول زندگی‌شان ۵۰ تا ۱۰۰درصد بیش از سایر نوزادان است. این بدین معناست که نوزادانی که از مادری با سن کمتر از ۲۰ سال متولد می‌شوند بیش از دیگر نوزادان در معرض خطر مرگ‌ومیر هستند. آنهایی هم که زنده به‌دنیا می‌آیند و زنده می‌مانند در معرض خطرات دیگری هستند: تولد زودتر از موعد، وزن کم هنگام تولد و آسیفکسی (کمبود اکسیژن برای تنفس) از خطراتی‌اند که زندگی چنین نوزادانی را تهدید می‌کند و احتمال وقوع مرگ را در آنها افزایش می‌دهد.
این آثار ناگوار به اینجا ختم نمی‌شود. حاملگی در دوران نوجوانی آثار سو اجتماعی نیز دارد: بسیاری از دختران نوجوانی که باردار می‌شوند مدرسه را ترک می‌کنند. این امر آثار ناگوار فردی و اجتماعی دارد. مطالعات نشان می‌دهد افزایش میزان بارداری‌های نوجوانی موجب افزایش افراد فقیر در اجتماع می‌شود.
دکتر فریده فراهانی، عضو هیات علمی مرکز مطالعات و پژوهش‌های آسیا و اقیانوسیه، در تاریخ ۲۰ آبان سال ۱۳۹۲ در مورد میزان بارداری‌های نوجوانی در کشورمان بیان کرده‌اند ۳۳ در هزار (یعنی ۱۰۸هزار و ۹۰۰) زایمان بین نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله داشته‌ایم و جمعیت زنان ۱۵ تا ۱۹ ساله کشور ما براساس سرشماری ۳ میلیون و ۲۵۹ هزار بوده است.
…………………………….
فاطمه خوشنوا
منابع: