ایدههای برای آشنایی کودکان با بحران جهانی پناه‌جویی
سازمان ملل متحد تابستان سال گذشته اعلام کرد که شمار پناهندگانی که به دلایلی چون جنگ و درگیری‌های سیاسی و اجتماعی مجبور به ترک کشور خود شده‌اند برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم از مرز ۵۰ میلیون نفر گذشته است. ایران طی ۳۰ سال گذشته مقصد اصلی مهاجرانی از افغانستان بوده که به دلیل جنگ‌های پیاپی مجبور به ترک کشورشان شده‌اند و در حال حاضر به لحاظ تعداد پناهندگان در صدر کشورهای پذیرای پناهندگان در دنیا است.
ایده‌هایی برای دبستانی‌ها
در این مقاله بیش از هر چیز به گفت‌وگو درباره موضوع اشاره و خطاب به آموزشگران و معلمان نوشته شده: ببینید بچه‌ها درباره پناهنده‌ها چه می‌دانند و چه نگاهی به این گروه دارند؟ از بچه‌ها بخواهید از تجربه‌های شخصی‌شان در مواجهه با پناهندگان و مهاجران یا از دیده‌ها و شنیده‌هایشان درباره مهاجرت یا ترک محل زندگی بگویند. از آن‌ها بخواهید خود را به جای یک پناهنده بگذارند و تصور کنند که یک پناهنده در جامعه تازه چه ترس‌ها و امیدهایی دارد.
این دو موضوع را به بچه‌ها بدهید: «زندگی در سایه ترس» و «یافتن سرپناه و امنیت» و از بچه‌ها بخواهید درباره هر کدام یک نقاشی بکشند. بعد نقاشی‌ها را روی تخته کلاس بچسبانید و درباره تفاوت‌های تصویری دو دسته گفت‌وگو کنید. از بچه‌ها بخواهید آنچه را احساس و بعد ترسیم کرده‌اند، توضیح دهند و درباره آن از همدیگر سؤال بپرسند.
ایده‌هایی برای نوجوان‌ها
نویسنده مقاله برای گفت‌وگو با دانش‌آموزانی از مقاطع بالاتر سؤال‌هایی را به آموزشگران معرفی می‌کند که پیچیده‌تر هستند. در بخشی از مقاله آمده: از بچه‌ها بخواهید به دو سؤال فکر کنند و بعد جواب‌هایشان را با هم به اشتراک بگذارند. اول اینکه احساس ناامنی در خانه و شهر چه جور احساسی‌ست؟ و دوم اینکه اگر قرار باشد شهر و دیار خود را ترک کنید چه چیزهایی را با خودتان می‌برید؟ یک گفت‌وگوی کلاسی درباره این دو سؤال ترتیب دهید و در خلال آن اطلاعات مهم درباره موضوع را به بچه‌ها ارائه دهید. یا اینکه آن‌ها را به گروه‌های ۳ تا ۵ نفره تقسیم کنید و از آن‌ها بخواهید دلایل مهاجرت پناهندگان را فهرست کنند. از آن‌ها بپرسید می‌توانند تفاوت‌ها و شباهت‌های «پناهندگی» در دنیای امروز را با گذشته پیدا کنند؟ یا به نظر آن‌ها جامعه بین‌الملل در واکنش به فقر، جنگ‌های قومی و مذهبی و درگیری‌هایی که ریشه بحران آواره شدن گروهی از مردم دنیاست چه باید بکند؟ از این سؤال‌ها برای خلق نوشته‌ها یا آثار هنری مرتبط با موضوع استفاده کنید.
یک منبع خوب برای انجام فعالیت‌های کلاسی مجموعه‌ای تصویری حاوی بیش از ۲۵۰ هزار عکس با موضوع پناهندگان در سراسر دنیاست که وضعیت و شرایط پناهندگان در نقاط مختلف جهان طی ۶۰ سال گذشته را به تصویر کشیده است (لینک این مجموعه: http://goo.gl/xFOUBh). می‌توانید از این مجموعه که به همت دفتر رسیدگی به امور پناهندگان سازمان ملل متحد فراهم آمده برای انجام فعالیت‌های کلاسی استفاده کنید. مثلاً تعدادی از تصاویر را برای نشان دادن به بچه‌ها انتخاب کنید و از آن‌ها بپرسید اگر می‌توانستند با شخصیت‌های هر کدام از عکس‌ها مصاحبه کنند چه پرسش‌هایی از آن‌ها می‌پرسیدند؟ بر این مبنا می‌توانید یک گفت‌وگوی کلاسی راه بیندازید تا از خلال آن دانش‌آموزان با موضوع مهاجرت اجباری و آنچه مردم سرزمین‌های تحت خطر را تهدید می‌کند، آشنا شوند. علاوه بر این می‌توانید از این تصاویر برای نوشتن گزارش توسط دانش‌آموزان استفاده کنید یا از آن‌ها بخواهید با استفاده از آمار و ارقامی که در زیرنویس هر کدام از تصاویر آمده، اینفوگرافی‌هایی طراحی کنند یا از آن‌ها برای خلق یک اثر هنری الهام بگیرند.
اگر در کلاسی درس می‌دهید که پناهنده یا پناه‌جویی در آن حاضر است، از دانش‌آموزان بخواهید آمار و اطلاعاتی درباره پناهندگان و پناه‌جویان در دنیا آماده کنند و به کلاس بیاورند و بعد گفت‌وگویی ترتیب دهید درباره این که پناهنده شدن به یک کشور یا پناه‌جو بودن چه احساسی دارد؟ یک پناهنده به عنوان دانش‌آموز در مدرسه با چه مشکلاتی روبه‌رو می‌شود و از هم‌کلاسی‌ها و هم‌مدرسه‌ای هایش چه انتظارهایی دارد؟ دیگران معمولاً چه رفتاری با او دارند؟ و آخر اینکه برای ایجاد یک محیط آموزشی متنوع که فرهنگ‌های مختلف را در خود جای داده است چه کارهایی باید کرد؟ می‌توانید یک برنامه دو تا چهار هفته‌ای ترتیب دهید تا دانش‌آموزان پناهنده ویژگی‌ها و آداب و رسوم کشور خود را با باقی دانش‌آموزان به اشتراک بگذارند؛ مثلاً یک جلسه از کلاس را به آشپزی گروهی اختصاص دهید تا دانش‌آموزان با کمک هم و با راهنمایی دانش‌آموزی که به عنوان پناهنده در کلاس حاضر است یک غذای ساده محلی از کشور او آماده کنند، یا در جلسه‌ای دیگر از هر کدام از بچه‌ها بخواهید یک بنای تاریخی یا یک شخصیت فرهنگی از کشور دانش‌آموز پناهنده را انتخاب و در کلاس معرفی کنند.
شرح تصویر: شهروندان جمهوری کنگو که به دلیل جنگ‌های داخلی محل زندگی خود را ترک کرده و به امید مهاجرت به اوگاندا به کمپ پناه‌جویان سازمان ملل پناه برده‌اند. این عکس در مجموعه تصاویر دفتر رسیدگی به امور پناهندگان سازمان ملل متحد منتشر شده است.