توصیه‌هایی برای سلامتی کودکان در ایام نوروز
با فرارسیدن سال نو و تعطیلاتی که پیش روست، تغییراتی در عادات و رویه‌های روزمره زندگی کودکان و نوجوانان رخ می‌دهد. چنانچه این شرایط به‌درستی مدیریت نشوند، ممکن است آنها را در معرض خطرات بهداشتی و سلامتی قرار دهد. کودکان و نوجوانان در این زمان با تغییراتی در خواب و استراحت، نوع و زمان تغذیه، میزان نظارت والدین و مراقبان اصلی و همچنین تغییر در میزان فعالیت‌های بدنی مواجه می‌شوند. برای بیشتر کودکان و نوجوانان تعطیلات عید نوروز زمانی برای تفریح و بازی است و احساس می‌کنند کمتر تحت نظارت والدین یا مراقبان اصلی خودشان‌اند. این امر موجب می‌شود آنها در معرض خطرات سلامتی قرار گیرند؛ لذا به‌نظر می‌رسد مراقبت از آنها باید در صدر فعالیت‌های رایج این بازه زمانی قرار گیرد.
خوراکی‌ها
- اغلب کودکان و نوجوانان در این دوره ترجیح می‌دهند صبح‌ها دیرتر از خواب برخیزند. این امر موجب بروز اختلالاتی در خواب و استراحت آنها می شود. برای کودکانی که به اختلالاتی همچون صرع و بیش‌فعالی مبتلا هستند، این امر ممکن است بروز حملات و اختلالات را تشدید کند. بنابراین تا جایی که امکان دارد، سعی کنید الگوی خواب کودک و نوجوان خود را بر هم نزنید.
- علاوه بر مسئله‌ای که در بالا بیان شد و بیشتر گریبان کودکانی را می‌گیرد که به برخی اختلالات سلامتی مبتلا هستند، دیر برخاستن در صبح‌ها مشکلی در پی دارد که تعداد بیشتری از کودکان و نوجوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ اغلب آنها وعده صبحانه را از دست می‌دهند. به کودکان و نوجوانان خودتان توصیه کنید حتی‌المقدور این وعده را حذف نکنند. بهترین خوراکی‌ها برای این وعده غذایی نان، شیر، تخم‌مرغ، پنیر، گردو و میوه‌ها هستند. چنانچه به سلامتی کودک یا نوجوان خویش علاقه‌مندید، مصرف خامه، سرشیر و مواد غذایی چرب را در این وعده غذایی محدود کنید.
- یکی از خوراکی‌های رایج عید نوروز آجیل‌ها هستند. این مواد برای سلامت و رشد کودکان بسیار مفیدند و حتی می‌توان برای میان‌وعده از آنها استفاده کرد، اما توجه کنید که در مصرف این خوراکی نباید زیاده‌روی کرد. یک دلیل عمده این مسئله این است که برای تهیه آجیل از نمک زیادی استفاده می‌شود که این امر برای سلامت کودکان و نوجوانان بسیار مضر است. از سوی دیگر، چنانچه وی در مصرف این خوراکی زیاده‌روی کند، علاوه بر بروز مشکلات گوارشی مانند دل‌درد و تهوع، ممکن است اشتهایی برای مصرف وعده‌های اصلی غذایی نداشته باشد. مسئله به این جا ختم نمی‌شود و ممکن است برخی کودکان به بعضی از مغزهایی که در آجیل وجود دارد، حساسیت نشان دهند و شاهد بروز واکنش‌های آلرژیک در آنها باشیم. به‌عنوان مثال، مواردی از سندرم حساسیت دهانی پس از مصرف بادام زمینی در کودکان مشاهده می‌شود. در مورد واکنش‌های آلرژیک، بهتر است پدر و مادر سابقه بروز چنین واکنش‌هایی را در خود یا بستگانی که رابطه ژنتیک با کودک یا نوجوان دارند، بررسی نمایند؛ در صورت وجود سابقه خانوادگی مثبت، ترجیح این است که مصرف این مواد غذایی با احتیاط انجام شود.
- به‌جز آجیل‌ها، شیرینی‌ها نیز از دیگر مواد خوراکی رایج در عید نوروزند. مانند آجیل‌ها، مصرف زیاد شیرینی نیز برای کودکان و نوجوانان مضر است، خصوصا شیرینی‌هایی که حاوی خامه‌اند. مصرف زیاد شیرینی موجب می‌شود کودکان و نوجوانان دچار سیری کاذب شوند و از مصرف وعده‌های اصلی غذایی یا موادی که برای سلامتی‌شان مفید است، سر باز زنند. طبیعتا در چنین شرایطی میزان کربوهیدرات‌ها و چربی‌های دریافتی در وعده‌های غذایی کودک بیش از املاح، فیبر و ویتامین‌ها خواهد بود. نکته دیگر وجود شکر فراوان در شیرینی‌هاست. این امر خصوصا برای کودکانی که به دیابت مبتلا هستند و یا آن دسته از کودکان که به گلوتن گندم حساسیت دارند و همچنین برای کودکانی که اضافه وزن دارند یا چاق‌اند بسیار مضر است. همچنین، به‌دلیل این‌که کودک خسته یا مشغول بازی کردن است یا بیرون از منزل به سر می‌برد، امکان مسواک کردن دندان‌ها کم است و این وضعیت، کودک را در معرض بروز مشکلات دندانی قرار می‌دهد.
- کم‌آبی و دریافت میزان مایعات کمتر از نیاز بدن: سپری کردن زمان زیادی خارج از منزل و گذراندن وقت با دوستان موجب می‌شود کودک یا نوجوان از مصرف میزان مناسب مایعات غفلت کند. این مسئله ممکن است به بروز یبوست منجر شود و موجب آزار کودک گردد. علاوه بر دل‌درد، بی‌اشتهایی از عوارض یبوست است که هر دو به‌نوبه خود موجب بروز مشکلات جسمی و روانی برای کودک می‌شود. کودکی که میزان کمی مایعات مصرف کرده، معمولا ضعیف و بی‌حال است. برای والدین و کودکان توجه به این نکته ضرورت دارد که به‌بهانه مصرف مایعات، از نوشابه و نوشیدنی‌های حاوی کولا استفاده نکنند. همچنین مصرف نوشیدنی‌هایی مانند ساندیس یا آبمیوه‌های صناعی را به حداقل برسانید، زیرا حاوی مواد نگهدارنده و شکر فراوان‌اند؛ به‌جای آنها می‌توان برای پیش‌غذا از سوپ یا انواع آش استفاده کرد. همچنین مصرف سبزیجات تازه و کاهو از بروز کم‌آبی پیشگیری می‌کند. فراموش نکنید آب سالم‌ترین نوشیدنی است.
بهداشت در سفر
- از دادن غذاهای آماده، نمک‌سود، دودی‌شده، غذاهای کنسروی، سوسیس و کالباس به کودکان خود خودداری کنید. بهترین غذاها برای کودکان موادی‌اند که به‌خوبی پخته شده باشند، چرب نباشند و حاوی فیبر کافی (سبزیجات) باشند. پیشنهاد می‌شود در هر رستورانی به کودک خود غذا ندهید. به بهداشت دست‌های کودک اهمیت دهید و شستن دست و اهمیت آن را به کودکتان آموزش دهید. کودکتان، مانند شما، باید لیوان و سایل شخصی خودش را داشته باشد.
- چنانچه کودکتان به بیماری خاصی مبتلاست، قبل از سفر با پزشک معالجش هماهنگی‌های لازم را به‌عمل آورید. داروهای کودک را در هر شرایطی سر وقت بدهید. همواره داروی اضافه به‌همراه داشته باشید تا در صورت گم شدن داروها، بتوانید از آن استفاده کنید. حتما قبل از سفر مشخصات محل و همچنین مراکز درمانی موجود در محل را بررسی نمایید و شماره تلفن‌های ضروری را در محل مناسبی ذخیره کنید. این امر حتی برای مسافرت کودکان سالم نیز الزامی است.
- از پوست کودک خود حین مسافرت مراقبت نمایید. استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و ضد آفتاب مخصوص کودکان توصیه می‌شود؛ مخصوصا زمانی که به مناطق آفتابی یا کنار دریا و همچنین مناطق سردسیر مسافرت می‌کنید.
- یکی از مشکلاتی که در سفر در کمین کودک شماست، اسهال است. از مسافرت‌های غیرضروری به مناطقی که بیماری‌های اسهالی در آنجا رایج است خودداری کنید. رعایت بهداشت دست و مواد غذایی کلید پیشگیری از اسهال در مسافرت است.
- یکی دیگر از مشکلاتی که کودک شما حین سفر ممکن است تجربه کند بیماری حرکت است. مبتلایان به این اختلال، هنگامی که در وسیله نقلیه در حال حرکت می‌نشینند، دچار سرگیجه و تهوع و استفراغ می‌شوند. در چنین شرایطی به کودک توصیه کنید حین حرکت، مطالعه نکند. بهتر است به نقطه‌ای روبروی خودش نگاه کند. حین سفر با هواپیما، بهتر است کودک روی صندلی بالای بال‌های هواپیما نباشد.
- چنانچه کودک شیرخوار دارید و با هواپیما مسافرت می‌کنید، ممکن است به‌دلیل تغییرات فشار هوا، گوش کودک بگیرد. یک راهکار برای شیرخواران این است که حین برخاستن یا نشستن هواپیما به او شیر بدهید. برای کودکان بزرگ‌تر نیز جویدن آدامس پیشنهاد می‌شود.
با آرزوی سالی خوش برای شما عزیزان
فاطمه خوش‌نوا / دانشجوی دکترای پرستاری کودک
(Visited 86 times, 1 visits today)