دغدغه‌های زندگی روزمره در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه بر سر رقابت و دسترسی هرچه بیش‌تر به منابع مادی و اقتصادی موجب این شده است که در یک جامعه هم‌چون کشور ما آنطور که باید به محتوای مورد نیاز کودکان در فضای وب توجه نشود.

  آشنایی با سایت مرکز حمایت آنلاین از کودکان (CEOP)

فرزندانی که آینده این مرز و بوم به دست آنان رقم خواهد خورد، این روزها در حیرت پیشرفت جوامع اطلاعاتی، چشم به روند حرکت کشور خودمان دوخته‌اند تا ببینند در این پیکار چه سرنوشتی در انتظار آنان است.

وقتی صحبت از جامعه اطلاعاتی به میان می‌آید، باید دید چقدر به کوکان و خردسالان در فضای مجازی توجه شده است؟ آیا تا به حال این موضوع مورد ارزیابی قرار گرفته که کودکان ایرانی درباره اینترنت و موضوعات رایانه‌یی چه می‌دانند و یا حداقل درباره آن چطور فکر می‌کنند؟

  دغدغه‌های خانواده ایرانی در محیط اینترنت

به گفته کارشناسان نسل اطلاعاتی و ارتباطی به کودکانی اطلاق می‌شود که در این زمانه زیسته و در مرحله‌های آتی به فکر تحقق رویاهای و ابداعات خود برمی‌آیند؛ کسانی که مدیران آینده جوامع اطلاعاتی به شمار می‌روند.

اگر مسیر پیشرفت تکنولوژی را مصادف با اختراع نخستین رایانه شخصی در نظر بگیریم، مسلما اقدام ارتش آمریکا برای شکل‌دهی شبکه‌یی محرمانه برای دسترسی به اطلاعات نظامی، نقطه عطفی برای توسعه جامعه اطلاعاتی به شمار می‌رود.

جامعه‌ای که توانست در همان بدو پیدایش خود توجه جامعه بشری را به خود جلب کند و بر سر استفاده و بهره‌برداری از آن مجادلاتی شکل گرفت که البته در این زمان عوام به نقش و اهمیت آن چندان واقف نبودند.

متأسفانه عمر اینترنت در ایران کمتر از دیگر جوامع است و این دلیلی بر آن است که امروز تلاش دولت‌مردان بر توسعه آن پایه‌گذاری و شعار دولت الکترونیکی نیز اتخاذ شده است.

 ایران و نقشه جهانی اینترنت

در فضایی که شعار آزادی اطلاعات و دسترسی تمام مردم دنیا به اطلاعات بدون محدودیت شکل گرفته است، مطمئنا برای پایداری بستر مورد نیاز باید کیفیت را سرلوحه کار خود قرار داد و به دنبال رضایت حداکثری کاربران بود تا رتبه خود را حفظ و ارزش اقتصادی خود را بیفزاید.

به گفته کارشناسان، خردسالان و کودکان که متولد عصر اطلاعات هستند و از آغاز چشم گشودنشان دستگاه‌های الکترونیکی را در مجاورت خود یافته‌اند، سهم مهمی در این بستر دارند.

قطعا رغبت و دغدغه بسیاری از والدین نیز همین است که کودکانی سالم و خلاق داشته باشند و بیش‌تر از خود آن‌ها به دنبال فراهم آوردن زمینه‌هایی برای تحقق چنین موضوعی هستند، پس نه تنها سرمایه‌گذاری در این حوزه ریسک تلقی نمی‌شود، بلکه سود مضاعفی را برای کسانی که دارای ایده‌های با ارزش باشند به ارمغان خواهند آورد.

به گفته تحلیلگران در دوره‌ای که توان مسوولان وزارت ارتباطات کشور بر پاک‌سازی و ایجاد شبکه ملی اطلاعات معطوف است، باید کمی زاویه دید را تغییر داد و مساله را عمیق‌تر نگریست و پرسید برای فرهنگ‌سازی در بین اقشار کم سن و یا همان خردسالان چه اقداماتی انجام داده‌ایم؟

باید دید چرا و چگونه سایت‌هایی هم‌چون یاهو با منابع عظیم جست‌وجویی خود، دایرکتوری ویژه‌ای برای کودکان لحاظ می‌کنند و بستر اطلاع‌رسانی و پیشرفت این قشر از جامعه را مد نظر قرار می‌دهند؟

یاهویی که با فرهنگ غربی عجین است با اختصاص SUBDOMAIN به نام KIDS به دنبال آن است که اطلاعات مفید و درخور شرایط سنی کودکان و نوجوانان را در دسترس آن‌ها قرار دهد و بر هدف خود به گونه‌ای متمرکز شده که کلیه زمینه‌های بازی، فیلم، موسیقی، لطیفه، موضوعات ورزشی، فروشگاه، جست‌وجو و مهم‌تر از همه موضوعات علمی سرشار از مطالبی غنی را پوشش داده است.

اهو، موتور جست‌وجوگری که در دامنه موتور اصلی خود کار می‌کند را نیز تعبیه کرده است که این اقشار بتوانند به راحتی با محیط وبارتباط برقرار کرده و از اطلاعات سودمند آن بهره بجویند.

موتور جستجوگر ASK نیز در پی اقدامی مشابه دفتر مشقی را در دامنه ASKKIDS قرار داده است و پنج رده جست و جو فیلم، بازی، مدرسه، تصاویر و پژوهش را برای تعامل با کاربران اتخاذ کرده و زمینه‌های جست‌وجوی خارج از این رده را نیز در اختیار گذاشته است.

جالب‌تر از تمامی سایت‌هایی که خود را با محتوا نیز درآمیخته‌اند، این بار نیز گوگل با طراحی موتور جست‌وجویی دقیق و شکیل به دنبال گرفتن سهم بیش‌تری در خدمات به کاربران نوجوان است، چراکه KIDREX با پایگاه داده‌ای قوی و کتابخانه‌ای مملو از عبارات اخلاقی، زمینه‌ای را برای پاک‌ترین جست‌وجوها محیا کرده است و در صفحه اصلی دایناسوری را با مداد شمعی طراحی کرده که با دندان‌های تیزش برروی کادر جست‌وجو گردن کشیده و نمادی از امنیت را به تصویر کشیده است و در گوشه‌ای دیگر خورشیدی را به تصویر درآورده که بر درختی می‌تابد و از رشد فضاهای دیگری نیز در محیط اینترنت و در کنار ده‌ها سایت دیگر قرار دارند که محتوای پاک را ارائه می‌دهند و تمام آن‌ها در محیطی کار می‌کنند که شاید در اطرافشان ناپاکی‌های فراوانی یافت شود اما با راهکارهای خاص خود، جامعه اطلاعاتی هدفمند را به ارمغان می‌آورند و محیطهایشان به قدری جذاب و سرشار از اطلاعات است که علاوه بر نوجوانان گاهی جوانان و بزرگسالان را نیز جذب می‌کند.

حال اگر بخواهیم چنین سایت‌هایی را در کشور خود به‌صورت بومی و با زبان فارسی جست‌وجو کنیم اولا تنها با تعداد محدودی سایت محبوب در این زمینه روبه‌رو می‌شویم که جایگاهی برای جست‌وجوهای خود در نظر نگرفته‌اند که یکی از نقاط ضعف آن‌هاست و دوم اینکه طراحی آن‌ها به قدری خشک، بی‌روح و خالی از نشاط و پویایی است که بعید است نوجوان و یا کودکی به آن پایبند شود.

طراحی ضعیف عاملی است که موجب می‌شود اگر هم محتوا به میزان کافی برای ارائه وجود داشته باشد، اما سرانجامی جز فقدان استقبال نداشته باشد.

حال که زاویه دید را تغییر دادیم باید به صراحت گفت که برروی همین محیط اینترنت کنونی نیز می‌شود به صورت هدفمند کار کرد و صرفا این نیست که چون مشی جداگانه‌ای داریم باید از این محیط جدا شویم.

به گفته کارشناسان باید این موضوع هم در نظر گرفته شود که فرهنگ‌سازی استفاده از محیط مجازی طوری انجام شود که کودکان و نوجوانان حتی تا در محیطی سرشار از ناپاکی خودشان قادر به تصمیم‌گیری برای انتخاب محتوای پاک باشند.

البته یکی از راهکارهای مهمی که می‌تواند رفته رفته استفاده از شبکه‌های جهانی را هدفمندتر کند، این است که با رواج فرهنگ استفاده از آن‌ها، سرمایه‌گذاری‌های دقیق‌تر و با برنامه‌تری داشته باشیم تا بتوانیم از دستاوردهای آن در بلندمدت بهره ببریم.

(Visited 101 times, 1 visits today)