هماندیشی خدمات کتابخانهای برای کودکان با نیازهای ویژه
دوشنبه هفدهم مهر کتابخانه حسینیه ارشاد نشست مشترکی را با شورای کتاب کودک به مناسبت روز جهانی کودک برگزار کرد. در این نشست که “هم اندیشی خدمات کتابخانه ای برای کودکان با نیازهای ویژه” نام داشت، نوش آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک، مینو رجبی نیا کارشناس مناسب سازی کتاب برای کودکان ناشنوا و مهرناز خراسانچی مدیر کتابخانه حسینیه ارشاد سخنرانی کردند و با دیگر کارشناسان و حاضران در نشست به هم اندیشی پرداختند.
نوش آفرین انصاری سخنرانی خود را با نام “لطفا کمی جدی تر” ارائه کرد. او با اشاره به سی سال فعالیت شورای کتاب کودک در زمینه کتاب برای کودکان با نیازهای ویژه، فهرستی از فعالیت های شورا و دیگر نهادهای فعال در این راستا را ارائه کرد.
او با اشاره به این که شکل گیری کارگروه کتاب برای کودکان با نیازهای ویژه به سال جهانی معلولین برمی گردد گفت: “من فکر می کنم که ما خیلی تلاش کردیم اما خیلی موفق نبودیم برای این که نتوانستیم به جامعه مخاطب و همراهان این جامعه یعنی دولت و وزارتخانه ها نزدیک شویم. این همه ی ما را دلسرد و غمگین می کند. دیوارهای بتونی غیر منطقی در نظام اداری مانع بزرگی بر سر راه ماست. ما باید دنبال مجموعه ی امن و شناخته شده برویم و کارهای مان را کم و بیش متمرکز کنیم. پیشنهاد من حسینیه ارشاد است. توصیه می کنم در این کتابخانه یک سازو کاری پدید بیاید و کارشناسان به حسنییه ی ارشاد کمک کنند تا بر جهل و مقاومت در برابر ادبیات کودکان پیروز شویم. بحث شورا بحث ادبیات کودکان است ما از ادبیات کودک و هنر صحبت می کنیم نه کتاب درسی و آموزشی.”
وی ادامه داد: “باید در کنار بخش خدمات و ترویج یک بخش پژوهش به وجود بیاید. در سراسر دنیا در این زمینه پژوهش های بسیاری انجام می شود. پژوهش مرز نمی شناسد و ما به جایی نیاز داریم تا بتوانیم این پژوهش ها را گردآوری و ترجمه کنیم و وارد سیستم خود کنیم. بنابراین یک بخش پژوهش بسیار ضروری است و مسیریاب ما خواهد بود.
وی در ادامه سخنانش به بی اعتمادی که نسبت به ادبیات و توانمندی آن در جامعه ایران وجود دارد اشاره و به نیاز اعتماد سازی در این رابطه تاکید کرد. در پایان او از همه خواست که جدی تر در این زمینه با کتابخانه حسینیه ارشاد همکاری کنند تا به یک کانون ارتباط ملی تبدیل شود.
مینو رجبی نیا دومین سخنران این نشست بود و درباره فعالیت های خود و بخش کودک کتابخانه حسینیه ارشاد و نیاز کودکان ناشنوا صحبت کرد. او گفت: “مشکل کودکان ناشنوا محدود بودن گنجینه لغات شان است زیرا نمی توانند از راه شنیدن واژه ها را یاد بگیرند. در همه ی پژوهش ها سواد کودکان ناشنوا فاکتور اصلی است، اما متاسفانه کودکان ناشنوای ما به دلیل روش آموزش نادرست سواد کافی ندارند. زبان اول کودک ناشنوا زبان اشاره است اما در ایران به زبان دوم به این کودکان خواندن و نوشتن را یاد می دهیم در نتیجه نباید انتظار داشته باشیم که خوب یاد بگیرد و درک کند. در ابتدا ما باید کودکان ناشنوا را بشناسیم. باید کاری انجام دهیم که کودک ما بتواند با کتاب ارتباط برقرار بکند.
او با اشاره به تجربه هایی از کار با این کودکان گفت که اگر کتاب را به گونه ای که آن ها می طلبند و می فهمند در دسترس آن ها بگذاریم ارتباط خواهند گرفت.” او در بخش دیگری از سخنانش گفت که کودکان ناشنوا بسیار باهوش هستند، آن ها حق دارند مانند دیگر کودکان از همه چیز استفاده کنند و با قصه هایی آشنا باشند که دیگر کودکان آشنا هستند به ویژه اکنون که سخن از آموزش تلفیقی است.
مهرناز خراسانچی از فعالیت های کتاب خانه حسنییه ی ارشاد در سه بخش کودکان کم توان ذهنی، کودک ناشنوا و کودک نابینا گزارش داد. ۹۰ عضو کم توان ذهنی، خدمات رسانی به دو مرکز کودکان کم توان ذهنی و دارا بودن ۳۱۸ منبع مناسب سازی شده برای آن ها، ۳۰ عضو نابینا، ۴۹ عنوان کتاب و مجموعه ای از کتاب های گویا برای این گروه و ۴۰۰ عضو ناشنوا، خدمات رسانی به ۶ مدرسه ناشنوایان و ۱۵۰۰ جلد کتاب مناسب سازی شده برای آن ها، دستاوردهای حسینیه ارشاد در زمینه کودکان با نیازهای ویژه است. خراسانچی گفت در برنامه های کتابخانه به مناسبت های گوناگون، کودکان با نیازهای ویژه نیز جایگاه ویژه ای دارند و در برنامه های همگانی و برنامه های ویژه حضور دارند.
مریم احمدی، مدیر موسسه مادران امروز نیز در صحبت هایش با اشاره به این که هر کودکی نیازهای ویژه ای دارد از نادیده گرفته شدن تفاوت های فردی چه در نظام آموزشی، چه در خانواده و کل جامعه انتقاد کرد و پذیرش تفاوت های فردی در جامعه را زمینه ساز پذیرفته شدن و دیده شدن معلولان در جامعه دانست. او گفت: “به اعتبار تفاوت های فردی همه انسان ها ویژه اند. لطفا نوزادان، بیماران، تیزهوشان و افراد عادی را نیز جز کودکان با نیازهای ویژه در نظر بگیرید.”
زهرا فرمانی، مدیر هنرکده بادبادک خبر داد که موسسه پژوهشی کودکان دنیا در حال گردآوری منابع و اطلاعات در باره ی فعالیت هایی است که در این زمینه تاکنون انجام گرفته است. او همچنین به داد و ستد علمی در این زمینه با جهان تاکید کرد. در جنب این برنامه، نمایشگاهی از فعالیت ها و دستاوردهای شورای کتاب کودک و خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن، کتابخانه حسینیه ارشاد و موسسه مادران امروز برگزار شد.