شیوع پدیده “جعبههای نوزاد” در اروپا
سازمان ملل میگوید که جعبههای نوزاد که کودکان ناخواسته تازه متولد شده در آنها رها میشوند حق کودک برای شناسایی والدین و قرارگرفتن تحت سرپرستی آنها را نقض میکند.
کمیته حقوق کودک سازمان ملل که رفتار دولتها در قبال حقوق کودکان را گزارش میکند، درباره شیوع این جعبهها در اروپا هشدار داده است. این جعبهها که دارای یک زنگ هشدار برای جلب توجه افراد یا یک مددکار هستند و معمولا در بیرون بیمارستانها قرار دارند، این امکان را ایجاد میکنند که نوزادهای تازه متولد شده ناخواسته درون آنها رها شوند.
این کمیته که مستقر در ژنو و گروهی متشکل از ۱۸ کارشناس حقوق کودک است میگوید: پدیده “کالسکه بچههای سرراهی” و “جعبههای نوزاد” قرن گذشته در اروپا ناپدید شده بود و اکنون تقریبا ۲۰۰ جعبه نوزاد طی یک دهه گذشته در اروپا و در کشورهای متعددی از جمله آلمان، اتریش، سوئیس، لهستان، جمهوری چک و لیتوانی پیدا شده و از سال ۲۰۰۰ بیش از ۴۰۰ کودک در این جعبهها رها شدهاند.
این در حالیاست که گروههای مذهبی و سیاستمداران دست راستی حامیان بازگشت این پدیده بحث برانگیز هستند. حامیان با اشاره به مخالفت با سقط جنین ادعا میکنند که این جعب های نوزاد “از حق حیات کودک حفاظت میکند” و جان “صدها نوزاد تازه متولد شده” را نجات داده است.
درباره این مسئله مهم اجتماعی در سطح اروپا عقاید متفاوتی وجود دارد. در فرانسه و هلند زنان این حق را دارند که پس از بدنیا آوردن کودک ناشناس بمانند، در حالی که در بریتانیا رها کردن پنهانی کودک یک جرم است. در هر حال مقامات سازمان ملل معتقدند که جعبههای نوزاد بخشهای مهمی از کنوانسیون حقوق کودک را نقض میکند که بر اساس آن کودکان حق برخورداری از شناسایی والدین و قرارگرفتن تحت سرپرستی آنها را دارند و حتی در صورت جدایی از آنها دولتها وظیفه دارند تا به حق کودک برای داشتن روابط شخصی با والدین خود احترام بگذارند.
ماریا هرزوک، یکی از اعضای کمیته در گفتوگو با گاردین میگوید که استدلال منتقدان یک سیر قهقرایی و بازگشت به گذشته است: “درست مثل قرون وسطی هنوز هم افرادی را میبینیم که ادعا میکنند جعبههای نوزاد از بچه کشی جلوگیری میکند… هیچ شاهدی بر چنین ادعایی وجود ندارد.”
هرزوگ که یک روانشناس برجسته کودک و مجارستانی است میگوید که برنامههای بهتر تامین رفاه خانواده باید جایگزین استفاده از جعبههای کودک شود. برنامههایی که برای زنانی که ناخواسته باردار شدهاند خدمات مددکاری و حمایتی ارائه کند. او مدافعان جعبههای کودک را به بنیادگرایان آمریکا تشبیه میکند: “بسیار شبیه به ایالات متحده که از سال ۱۹۹۹ شاهد استفاده از جعبههای کودک در ۵۰ ایالت هستیم، حالا هم اعضای پارلمان اروپا دارند از جعبههای کودک حمایت میکنند و این ناقض کنوانسیون است.”
به عنوان نمونه این کمیته سال گذشته طی نامهای به دولت جمهوری چک با اشاره به مشاهده ۴۴ جعبه کودک از سال ۲۰۰۵ در این کشور خواهان اقدامات فوری برای پایان دادن هر چه سریعتر این برنامه با بکارگیری همه ابزارهای مورد نیاز شد. از سوی دیگر چند ده نفر از اعضای راستگرای پارلمان اروپا از جمله رئیس جمهور فعلی مجارستان طی نامهای منتقدانه این جعبههای نوزاد را راه حلی برای زنانی قلمداد کردند که بارداری خود را مخفی نگه داشتهاند و از استفاده از راهکارهای قانونی و رسمی نیز بیم دارند.
گفتنی است که شواهدی نیز مبنی بر پرطرفدار بودن ایده جعبههای نوزاد در اروپا وجود دارد. طی یک نظرسنجی که در سال ۲۰۱۱ در سوئیس صورت گرفت، ۸۷ درصد از شرکت کنندگان وجود این جعبهها را “بسیار مفید یا مفید” ارزیابی کردند و بیش از یک چهارم آنان معتقد بودند که هر بیمارستان باید یک جعبه نوزاد داشته باشد.